۲-۲- تعریف ذهن آگاهی
واژه ی ذهن آگاهی[۱] ازکلمه “ساتی”[۲] که در زبا ن مقدس بوداییان[۳] به معنای داشتن آگاهی، توجه و یادآوری میباشد، نشأت میگیرد (بودهی[۴]، ۲۰۰۰). ذهن آگاهی شکلی از مراقبه[۵] است که ریشه در تعالیم و آئینهای مذهبی شرقی خصوصاً بودا دارد (اوست[۶]، ۲۰۰۸). کارلن و لانگر[۷](۲۰۰۶) از ذهن آگاهی به عنوان وضعیت شناختی یاد کردند و با صراحت بیان نمودند که بین ذهن آگاهی ومراقبه بودایی[۸] تمایز وجود دارد. البته نباید منکر شباهت آنها شد. مراقبه ذهن آگاهی فقط یک نوع خاص از مراقبه بوده و سایر اعمالی چون مراقبه متمرکز که نیاز به توجه متمرکز روی یک محرک مجزا همچون یک کلمه، صدا یا شمع دارد متفاوت است (دونه، اسلاتر و لاتز[۹]، ۲۰۰۸). در آغاز قرن بیستم، ویلیام جیمز پیشبینی کرد که بودایسم تأثیر عمدهای بر روی روانشناسان غربی خواهد گذاشت. اکنون بیش از دو دهه است که پیشبینی او با علاقه روزافزون به یکپارچه سازی روانشناسی غربی و معنویت شرقی به وقوع پیوسته است و روانشناسان بسیاری به دنبال آموزههای بودایی و تکنیکهایی برای آموزش ذهن هستند (اشتاین[۱۰]، ۱۹۹۶؛ لئو و مکمین[۱۱]، ۲۰۰۵). علایق روانشناسان دربرگیرنده شناخت قواعد درمانی، آگاهی از محدودیتهای رویکردهای درمانی کنونی، شیفتگی کنونی جامعه غربی به شرق و گرایش جهانی به یکپارچه سازی رواندرمانی است (لئو و مکمین، ۲۰۰۵). نمونه ویژهای از این گرایش، یکپارچه سازی تمرینهای معنوی شرقی با درمانهای شناختی ـ رفتاری است.
ذهن آگاهی در ۲۰ سال اخیر در زمینه پزشکی و روانشناسی دانشگاهی تغییر یافته است. ابتدا توسط کابات زین[۱۲] در سال ۱۹۷۹ به عنوان برنامه ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس[۱۳] (MBRS) درمرکز پزشکی دانشگاه ماسا چوست گسترش یافت. و امروزه به طور گستردهای مورد استفاده قرارگرفته است (بایر[۱۴] و همکاران، ۲۰۰۴). با گسترش مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی تعریفهای متعددی نیز از سوی متخصصان ارائه شده است که به مواردی از آنها میپردازیم.
[۱] – Mindfulness
[۲] -Sati
[۳] – Pali
[۴] -Bodhi
[۵] -Meditation
[۶] -Ousth
[۷] – Karln & langr
[۸] – Buddhist Meditaion
[۹] – Dunne , Slagter & Lutz
[۱۰] – Stein
[۱۱] – Leo & Mack Maine
[۱۲] – Kabat Zin
[۱۳] – Mindfulness Based Stress Reduction
[۱۴] – Bayer